موزه زمان یا تماشاگه زمان؛ دنیای ساعت های قدیمی - مجله تار و سه تار

در میان کاخ ها و موزه های شهر تهران موزه زمان یکی از زیباترین و بهترین کاخ هایی است که می توانید اوقات فراغت خود را در آن بگذرانید.

اگر موزه زمان را فقط به عنوان یک موزه در نظر بگیرید در حقش کم لطفی کرده اید. موزه زمان هم فال است و هم تماشا. هم اولین موزه ساعت ایران است و هم ساختمانی قدیمی و زیبا. تازه فضای باصفا باغ و کافه ریبار را هم باید در نظر بگیرید.

این موزه حدود 16 سال پیش به عنوان اولین موزه ساعت ایران در خیابان زعفرانیه تهران تاسیس شد.

پیدا کردن گوشه دنجی در شلوغی تهران کمی سخت به نظر می رسد اما در عمارتی اشرافی که به رنگ رویایی آبی درآمده و درختان اطراف آن را فرا گرفته اند، آرامشی نهان است که شما را برای لحظاتی از همه چیز جدا می نماید.

موزه زمان تهران همان نقطه ای است که شما را با ساعت ها پیوند می دهد و تاریخ سنجش زمان را برایتان مرور می نماید. این ساختمان نخستین موزه ساعت ایران است که در آن به زمان و متعلقات آن پرداخته می گردد و تاریخ آن را زنده نگه داشته است. در این مجموعه می توانید انواع ساعت ها، سیر تحول و پیشرفت آن ها و سایر جزئیات مربوط به آن را ببینید و به زمان نگاهی نو داشته باشید. موزه زمان در سال 1382 به ثبت ملی رسید.

موزه زمان چه نوع موزه ای است و چه ویژگی هایی دارد؟

موزه زمان که با نام های خانه حسین خداداد، موزه ساعت و تماشاگه زمان نیز شناخته می گردد، یکی از خانه های تاریخی متعلق به دوران قاجار و جاهای دیدنی تهران است. این خانه موزه محل نگهداری اشیای مرتبط با زمان و زمان گیری است.

از جمله این اشیا می توان به ساعت هایی از افراد مشهور ایران مثل پروفسور محمود حسابی، ساعت های تاریخی و قدیمی مانند ساعت آفتابی ناصرالدین شاه، ساعت های لوکس و دکوری قدیمی و ساعت های قدیمی خارجی از کشورهای فرانسه، سوییس، انگلیس و آلمان وهمچنین اسناد و مدارک مرتبط با موضوع زمان اشاره نمود.

ساختمان موزه که از دو طبقه تشکیل شده، سیر تکامل انواع ساعت های مکانیکی متعلق به سده های هفدهم تا بیستم میلادی در معرض نمایش قرار گرفته است، ساعت هایی نظیر ساعت شاهینی، آونگی، رومیزی، دیواری در این بخش قرار دارند.

قدمت برخی از این ساعت ها به قرن 18 و دوران لوئی چهاردهم می رسد. برخی ساعت ها هم مربوط به قرن نوزدهم و بیستم هستند.

در طبقه دوم موزه ساعت های جیبی معمولی و ساعت های جیبی سفارشی متعلق به شخصیتهای تاریخی و سیاسی، ساعت های ویژه ای چون ساعت کارت زنی، شیفت نگهبانی، ساعت کشتی و همچنین ساعت های مچی در انواع دستبندی و دو زمانه به چشم می خورد. در بخش تقویم ها نیز گاهنامه های ایرانی، به علاقه مندان ارائه شده است.

در طبقه دوم می توانید از نزدیک اسطرلاب های قدیمی ایرانی را هم ببینید. اسطرلاب های زیبا و اسرارآمیزی که در گذشته برای جادو و طالع بینی و نجوم کاربرد داشتند.

در محوطهٔ این تماشاگه ساعت های نخستین مانند ساعت آفتابی، ساعت شنی، ساعت آبی و ساعت سوختی قرار گرفته اند. در درون عمارت نیز ساعت های مکانیکی دیواری، رومیزی، جیبی و مچی قرار گرفته اند. همچنین بخشی از عمارت به اسنادی دربارهٔ گاهشماری جلالی و پیشینه آن در ایران اختصاص یافته است.

تاریخچه موزه زمان تهران

ساختمان موزه زمان در واقع ملکی شخصی بود که پس از انقلاب به تصرف بنیاد مستضعفان درآمد و در نهایت به موزه زمان تبدیل شد. بنای ابتدایی موزه زمان ، ملکی اشرافی و وابسته به دربار قاجار بود.

زمانی این باغ بخشی از اراضی باغ فردوس محسوب می شد و در اختیار معیرالممالک - داماد ناصرالدین شاه- قرار داشت. پس از مرگ او، پسرش دوستعلی خان معیر الممالک صاحب باغ شد و از آنجا که علاقه ای به عمارت نداشت درختانش را یکی یکی قطع کرد تا به عنوان هیزم استفاده شوند.

در سال 1304 خورشیدی فردی به نام عبدالله خان منصور، ملک را از دوستعلی خان خرید و این باغ تا سال 1346 در اختیار وراث وی بود.

حسین خداداد یکی از کارآفرینان برجسته ایرانی، تاجر و صنعتگر سرشناس تهران بوده است که در همین سال ها ملک را خرید؛ خداداد از راه واردات باسکول صنعتی و کارخانجات ریسندگی ثروتمند شده بود ولی علاقه زیادی به هنر داشت. به همین خاطر تصمیم گرفت که این باغ را بازسازی کند. در آن موقع ساختمان داخل باغ عمارتی یک طبقه و از خشت و گل بود و اسکلتی چوبی داشت.

تماشاگه زمان تهران، در تاریخ 2 ام بهمن ماه سال 1382 ، با شماره ثبت 10868 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. ساختمان موزه زمان تهران دارای قدمتی 80 ساله است. این ساختمان دارای 700 متر زیر بنای مفید، و در یک محوطه سر سبز 5000 متری واقع شده است.

بازسازی موزه زمان تهران

در حدود سال های 1347-1346 حسین خداداد این باغ خزان زده را خریداری نمود که در آن موقع عمارت داخل باغ دارای اسکلتی چوبی و نمای خشت و گلی بود و به همین جهت حسین خداداد برای بازسازی و سرپا کردن این باغ زحمت زیادی کشید، ایشان با مقاوم سازی و ایجاد تغییرات چشم گیر و اساسی در این ساختمان، دستور داد تا به جای اسکلت چوبی -که قسمت های زیادی از این اسکلت در طی سال ها، زیر باران و آفتاب و هجوم موریانه ها فرسوده شده بود- از اسکلت آهنی برای ساخت این ساختمان استفاده گردد.

اسکلت آهنی اگرچه جلوه قدیمی و خاطره انگیز ایام دیرین را زنده نمی کرد اما در برابر حوادث طبیعی مقاوم و محکم بود، همچنین پوششی زیبا از تلفیق معماری فرنگی و ایرانی را به تن کرد.

زمانی که کار بازسازی بنا شروع شد، حسین خداداد از برجسته ترین معماران و هنرمندان آن موقع تهران دعوت کرد. استاد کاشی به عنوان معمار و همچنین طراح برجسته معماری حاج عبدالکریم نوید تهران به عنوان گچ بر ساختمان برگزیده شدند. حسین خداداد به دلیل علاقه شخصی به هنر والای گچ بری، برجسته ترین اساتید این حوزه را در اجرای تزئینات این ساختمان به کار می گیرد.

انجام تزئینات گچ بری خانه حسین خداداد (موزه زمان فعلی) حدود 12 سال طول می کشد که در نهایت در سال 1356 موزه زمان، به شکل فعلی همانند یک اثر هنری به تمام معنا به اتمام می رسد. قدمت ساختمان فعلی موزه زمان حدود 80 سال می باشد که معماری این ساختمان ترکیبی از فرم و سبک های اروپایی و ایرانی می باشد. ساختمان حال حاضر، از سال 1378 به طور رسمی به عنوان نخستین موزه زمان در ایران شروع به کار کرده است.

اتاق اصفهانی ها در موزه زمان

در موزه زمان اتاقی به نام اتاق اصفهانی ها وجود دارد. گچبری این اتاق با تقلید از اتاق موسیقی عالی قاپو، توسط سه هنرمند اصفهانی اجرا شده است.سقف اتاق اصفهانی ها 99% از مس و 1% از طلا ساخته شده است و طراحی و اجرای روی دیوار ها از هنر تنگ بری استفاده شده است. همچنین طرح شیشه های آن به دلیل جلوگیری از ورود حشرات به داخل طراحی شده است.

کافی شاپ موزه زمان

کافه ریبار در محوطه موزه زمان واقع شده است. این کافه در منطقه زعفرانیه خیلی هوادار دارد و ممکن است مجبور باشید از قبل میز رزرو کنید.

صبحانه های کافه ریبار مشهور است. در کل تهران کمتر جایی پیدا می کنید که صبحانه منو باز به کیفیت ریبار داشته باشد. برای هر وعده هم دو ساعت تایم استفاده از بوفه دارید. اگر آدینه صبح در ریبار میز رزرو کنید، هم می توانید یک دل سیر صبحانه بخورید هم از فضای باغ موزه لذت ببرید.

هزینه و زمان پیشنهادی برای بازدید از موزه زمان تهران

هزینه بازدید از موزه زمان برای گردشگران داخلی مبلغ بسیار کمی در نظر گرفته شده است و حتی این مبلغ برای دانش آموزان نیم بها حساب می گردد. کسانی هم که فقط قصد بازدید از محوطه موزه را داشته باشند می توانند بدون پرداخت ورودی به گشت و گذار در محوطه بپردازند.

با اینکه تماشای ساعت های متنوع و قدیمی زمان زیادی نمی برد ولی ممکن است از گشتن در محوطه و تماشای گچ بری های عمارت و یا عکاسی از آن ها سیر نشوید که در این صورت با اختصاص حدود 2 ساعت می توانید کل موزه زمان را بگردید.

موزه تماشاگه زمان در منطقه زعفرانیه تهران قرار گرفته است. به همین خاطر خیلی راحت می توانید جوری برنامه ریزی کنید که در یک روز هم از موزه زمان بازدید کنید و هم به باغ فردوس و موزه سینما هم سر بزنید. امامزاده صالح و موزه دکتر حسابی و باغ موزه هنر ایرانی و بازار سنتی تجریش و بازار قائم همگی در همین حوالی اند.

روزهای بازدید موزه زمان : تمامی روزهای هفته به جز ایام سوگواری.

ساعت کاری موزه زمان : صبح ها 09:30 تا 13 و عصرها 14:00 تا 21:30 (آدینه ها 10:00 صبح تا 16:00 عصر)

آدرس موزه زمان:

تهران - تهران خیابان ولی عصر، نرسیده به میدان تجریش ، خیابان زعفرانیه(سرلشگر فلاحی)، چهارراه پرزین بغدادی، پلاک 12