آیدین آغداشلو: من و شباهنگی هر دو فریادزن نیستیم - مجله تار و سه تار

به گزارش خبرنگاران، مراسم تجلیل از جلال شباهنگی - هنرمند نقاش و گرافیست - عصر دهم دی ماه در فرهنگستان هنر برگزار گردید.

در این مراسم آیدین آغداشلو، هنرمند نقاش و منتقد هنری ـ در پشت تربیون رفت و اعلام کرد: من این وقت را داشتم در سال های دراز، دور یا نزدیک شاهد فعالیت جلال شباهنگی باشم؛ او بخشی از بدنه هنر معاصر ماست.

او ادامه داد: شباهنگی احتیاج ندارد فریاد بزند؛ او کسی است که بدون ادعا و تکبر کار خود را نموده است. من می دانم چقدر هنگام کار لذت برده است. من همیشه شیفته منظره های شباهنگی بودم که با مهارت و استادی زیاد، خیلی تمیز و دقیق نقاشی شده است.

این هنرمند در ادامه صبحت های خود گفت: فکر نمی کنم حرف های ضدونقیضی درباره آثار او به میان بیاید. مهم است بزرگداشت ها را دنبال کنیم. من با وجود این که از یک جراحی سخت جان به در بردم خودم را به این مراسم رساندم که بعدها بگویم من نیز در این خاطره جمعی حضور داشتم.

آغداشلو با بیان این که شباهنگی در حد اعلا ثمربخشی داشته است، گفت: او آموخته و نوازش نموده است و این امر فوق العاده ای است که حادث شده است. او هنرمندی فروتن و صادق است که کار را دوست دارد.

این نقاش اعلام کرد: هر هنرمندی معنایی کشف می نماید و آن را شکل می دهد. آباد کردن خود هنرمند به آباد کردن دنیا اطرافش منجر می گردد. من فکر می کنم شباهنگی به درستی و امانت این کار را انجام داده است. هم خودش را آباد نموده و هم مردمش را.

او با اشاره به آثار گل و مرغ شباهنگی اظهار کرد: نو بودن در شدت و حدت شمایل شکنی نیست. نو بودن می تواند در روایت جدیدی از گل و مرغ باشد. من جز تحسین لطف و حال عرفانی این هنرمند مهم چیزی نباید بگویم. او فردی است که تشخص و مهربانی و کار مداوم دارد.

آغداشلو گفت: ما در دوران سوال کننده و دوران مواخذه هستیم. دوران دوران عریان کننده و چالش گرا است و دوام در این دوران آسان نیست.

در ابتدای این مراسم پس از بخش کلیپی از آثار جلال شباهنگی، علیرضا اسماعیلی، سرپرست فرهنگنستان هنر در سخنانی گفت: خوشحالیم به مناسبت برزگداشت یکی از مفاخر کشورمان در خدمت شما هستیم تجلیل و نکوداشت پیشکوستان و بزرگان از وظایف اساسنامه فرهنگستان است. برنامه هایی در این زمینه تدوین شده تا از هنرمندان شاخص تجلیل داشته باشیم و آثار آنها را مرور کنیم. در چند ماه اخیر با تشکیل گروه های تخصصی و تشکیل مجموع عمومی فرهنگستان هنر زمینه این کار فراهم تر شده است.

او اعلام کرد: شباهنگی یکی از هنرمندان پیشرو است که علاوه بر خلق آثار هنری در کسوت استادی شاگردان فراوانی را تربیت نموده و همین شاگردان او ادامه دهنده میراث هنری هستند.

اسماعیلی اظهار کرد: همچنین آثار ارزشمندی توسط شباهنگی تالیف و منتشر شده است. در فرهنگستان هنر نیز کتابی از آثار او جمع آوری شده که برخی هنرمندان برای آن، یادداشت های نوشتند.

سرپرست فرهنگستان هنر گفت: در نمایشگاهی هم که در فرهنگستان هنر از آثار استاد شباهنگی برگزار می گردد کوشش شد که مجموعه کاملی از اثار او را به نمایش بگذاریم.

اسماعیلی در ادامه اظهار کرد: صرف نظر از صندلی بالای هنری شباهنگی او شخصی اخلاق مدار است و جزو اولین افرادی بود که به عضویت پیوسته فرهنگستان هنر درآمده است. ما مدیون او هستیم و بایداین مراسم زودتر برگزار می شد.

در ادامه، حسن بلخاری رئیس گروه تخصصی هنرهای سنتی و صنایع دستی فرهنگستان هنر اعلام کرد: هنگامی که آثار شباهنگی را دیدم، وجهی از این آثار در جان و دل و ذهنم به شدت برجسته شد؛ آنقدر که بگویم هنوز نتوانستم خود را از سپهر این وجه نجات بدهم. باکرگی و معصومیت طبیعت در آثار شباهنگی وجود دارد.

او با بیان اینکه به ذات در فرهنگ ما هنر معرفت است، درباره آثار شباهنگی سخنان دیگری را عنوان کرد و در ادامه گفت: این درک من است که طبیعت در آثار شباهنگی چنان جلوه گر می گردد که در جان ما متجلی تر می نشیند.

در بخش بعدی این مراسم مهدی حسینی عضو پیوسته فرهنگستان هنر در سخنانی گفت: 50 سال است که من و استاد با هم دوست هستیم. یکی از ویژگی هایی که همه درباره آن صحبت کردند معلم بودن استاد شباهنگی است. گفتن واژه معلم ساده است اما یک معلم باید علاوه بر شناخت و معرفت، عاشق باشد. شباهنگی واقعا عاشق تدریس بود.

او ادامه داد: از سویی یک معلم باید توان این را داشته باشد که دانش و معرفت خود را منتقل کند. من تمام این وجوهات را در وجود او مشاهده می کنم.

حسینی با اعتقاد به اینکه یک وجه محققانه در وجود شباهنگی وجود دارد، گفت: او یک محقق است. کاری که او در هنرهای تجسمی انجام داده کم از چیزی ندارد که به خاطرش جایزه نوبل می دهند. جایزه نوبل را به فردی می دهند که بعدی به ابعاد یک حوزه اضافه نموده باشد. بعدی که شباهنگی به نقاشی اضافه نموده مناظر صحرایی است که کار کوچکی هم نیست.

سپس ابراهیم حقیقی هنرمند گرافیست و رئیس شورای عالی خانه هنرمندان ایران گفت: من آشنایی با جلال شباهنگی را مدیون مرتضی ممیز هستم. من با او خاطرات بسیاری داشتم. زمانی که دانشجو بودم با وجود اینکه در رشته معماری تحصیل می کردم اما دورادور به دلیل علاقه ام به گرافیک کلاس های استاد شباهنگی را تعقیب می کردم و سعی داشتم با تکنیک های او آشنا شوم.

دبیر یازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر ادامه داد: فکر نمی کنم چیزی بوده باشد که شباهنگی نداند و نگوید و ابزار مصالحی باشد که او نشناسد. من هر وقتی سوالی داشتم و گیر می کردم، او با مهربانی یادم می داد. من مدیون ممیز هستم که انسان شریفی را به من معرفی کرد که پاکی و صداقت او برای من مهم است.

حقیقی اعلام کرد: او بسیار شاگرد داشت و همه خودشان را به کلاس های او می رساندند زیرا به همه، همه چیز را یاد می داد. هیچ کس را نمی شناسم که از او درباره شباهنگی سوال نموده باشم و او با خاطرات خوش از شباهنگی یاد نکند.

او ادامه داد: آثاری که او خلق نموده از حوزه تخیل برخواسته و خیلی غریب است. روح لطیف شباهنگی او را به سویی می برد که دارای لطافت است. او در آثارش هیچ گاه خطوط خشن به کار نمی برد. او دوران کلاسیک را آموخته اما رفتارش مدرن است.

در ادامه این مراسم سیدمحمد فدوی که به نمایندگی از پردیس دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران سخنرانی کرد، گفت: 39 سال پیش وقتی قرار بود با همکلاسی هایم به خدمت استاد شباهنگی برویم به من گفتند که او فردی پرکوشش و پرجنب و جوش است و بعد من متوجه شدم که خدمت انسانی فرهیخته و دوستداشتنی رفتم. من 40 سال است که شیفته این بزرگوار هستم.

او با اشاره به بیت دی شیخ با چراغ همی گشت گرد شهر / کز دیو و دد ملولم و انسانم آرزوست، گفت: اگر او در کوچه پس کوچه ها با شباهنگی روبه رو شده بود، به آرزویش رسیده بود. ما بر این باوریم که هنرمند نقاش دریافت را مکاشفه خود را روی بوم می آورد. ما در آثار شباهنگی درون شفاف او را دریافت می کنیم.

ادامه این مراسم به اجرای موسیقی توسط مجید کیانی رئیس شورای موسیقی فرهنگستان هنر اختصاص داشت.

او پیش از اجرایش در سخنانی گفت: من برای شما در دستگاه ماهور خواهم نواخت زیرا رنگ هایی که در نقاشی شباهنگی می بینم با این دستگاه هماهنگی بیشتری دارد. من زمانی که وارد دانشگاه تهران شدم با وجود اینکه موسیقی می خواندم، سه استاد بزرگوار بودند که من را تشویق می کردند. استاد ممیز، احصایی و شباهنگی.

کیانی سپس اجرایش را با ساز سنتور هدیه ای از سمت فرهنگستان هنر به جلال شباهنگی دانست.

بخش پایانی این مراسم به تجلیل از جلال شباهنگی و رونمایی از کتاب آثارش اختصاص داشت و پس از آن نمایشگاه آثار او در فرهنگستان هنر گشایش یافت.