دو محرک رشد بورس تهران - مجله تار و سه تار

بازار سرمایه روز گذشته را با رشد اندک نماگر اصلی این بازار انتها داد. در این روز صعود 5/ 0 درصدی شاخص کل بورس سبب شد تا پس از چند روز پسروی دماسنج اصلی بازار، شاهد بهبود تقاضا در نماد های شاخص ساز باشیم. بهبودی که به نظر می رسد بیش از هر چیز مرهون اقداماتی است که در روز های اخیر در جهت حمایت از بازار انجام شده است. بر این اساس انتظار می رود بازار سرمایه هرچند به طور موقتی، عملکرد بهتری را نسبت به روز های گذشته به نمایش بگذارد.

در حال حاضر شرایط بازار سرمایه به گونه ای است که افت ارزش معاملات به دلیل قفل شدن عرضه در این بازار می تواند به راحتی طرف تقاضا را تقویت کند. از این رو دور از انتظار نیست که در روز های پیش رو شاهد بهبود شرایط شاخص کل بورس تهران باشیم. مضاف بر اینکه تصویب لایحه 9/ 1 تریلیون دلاری حمایتی در اقتصاد آمریکا نیز دیگر عاملی است که می تواند اثر روانی مهمی بر عملکرد بازار سرمایه داشته باشد. رکود زمستانی بورس ادامه دارد.

بازار سهام که هفته های اخیر را زیر فشار تدابیر حفاظتی مسوولان سازمان بورس و اوراق بهادار به سختی تاب می آورد، روز گذشته را هم با خروج نقدینگی حقیقی از چرخه معاملات به انتها برد. نقل قولی از میلتون فریدمن هست که می گوید اگر مسوولیت صحرای عظیم آفریقا را هم به دولت (فدرال) بسپارید ظرف 5 سال با کمبود شن رو به رو خواهیم شد. این طور که به نظر می آید این جمله می تواند مثال های دیگری هم داشته باشد.

در اواخر سال گذشته و ابتدای امسال دولت که به طور سنتی سابقه چندانی برای اعمال نظر درخصوص بورس و فرابورس نداشت، به یکباره وارد معادلات این بازار شد و با حمایت زبانی و روانی از بازار سهام به کلی قاعده بازی در این بخش از اقتصاد کشور را عوض کرد.

به دنبال همین اتفاقات در حالی که هنوز ماجرای قیمت گذاری های پی در پی و گرانی های خارج از قاعده تمام نشده بود، پای دولت به بازار سرمایه باز شد و آدرس غلط دولت برای بدون ریسک جلوه دادن بازار سرمایه بسیاری را به کام زیان سوق داد؛ زیانی که در ابتدا زیر پوستین سود پنهان شده بود و هیچ سرمایه گذاری از عاقبت آن خبر نداشت.

از آن موقع تا به امروز اشتباهات دولت هر روز مثل گلوله برفی عظیم و عظیم تر شده تا زنجیره ناتمام سوءتفاهم ها نسبت به بازار سهام راهی به جز اتخاذ تصمیمات بیشتر برای متولیان بورس باقی نگذارد. تمامی این ها در حالی است که تصمیم سازان بازار سرمایه چه در داخل دولت و سطح کلان و چه در شورای عالی بورس حداقل تا روز گذشته نتوانسته اند بین خود به این اجماع برسند که راهکار برون رفت از همه مسائل نه بخشنامه و ابلاغیه بیشتر بلکه رها کردن بازار برای تعدیل هرچه سریع تر قیمت ها در شرایط طبیعی بازار است.

در کانال یک میلیون و 100

روز گذشته شاخص کل بورس تهران به میزان 5/ 0 درصد رشد کرد تا اوج گیری ناچیز 5 هزار و 860 واحدی نماگر اصلی بورس و رسیدن آن به سطح یک میلیون و 175 هزار واحدی در شرایط کنونی اندکی به امید فعالان بازار سرمایه برای بهبود شرایط بیفزاید. این در حالی است که در همین مدت خروج پول از بازار سرمایه همچنان ادامه داشت و نسبت خالص خرید حقیقی در بورس به حدود 675 میلیارد تومان رسید.

چنین ارقامی در شرایطی به ثبت رسیده است که نسبت یاد شده در طول روز ماقبل آن از 559 میلیارد تومان فراتر نرفته بود. این طور که به نظر می رسد در کشاکش تغییرات شاخص ها و نماگر ها در بازار سهام که در روز های رکود کم سابقه بورس صورت می گیرد، به طور غیر مستقیم حمایت از بازار به رشد شاخص کل و عدم جذابیت شاخص کل هموزن منتهی شده است.

داستان از این قرار است که افزایش نصاب مجاز سرمایه گذاری برای صندوق های با درآمد ثابت سبب شده موجی از امیدواری به سمت نماد های عظیم بازار سرمایه بیاید. این طور که به نظر می رسد مردم فرض را بر این گذاشته اند که پول حقوقی ها قرار است از این طریق وارد نماد های عظیم بازار گردد.

روز گذشته ارزش معاملات خرد بازار سهام 4153 میلیارد تومان بود که نسبت به روز شنبه افزایشی بیش از 100 درصدی داشته است. اگرچه ثبت این رقم سیگنال معناداری را برای تداوم افزایش ارزش معاملات خرد ارائه نمی نماید، با این حال می توان انتظار داشت که تداوم آن در روز های پیش رو به نفع بازار سهام تمام گردد.

البته نباید این نکته را نیز از نظر دور داشت که همچنان بیش از 70 درصد نماد ها در بورس و فرابورس صف فروش داشته اند و ارزش آن ها در حدود 8/ 3 هزار میلیارد تومان است و تا زمانی که انباشت عرضه در بیشتر نماد ها وجود دارد نمی توان امیدی جدی به بهبود پایدار اوضاع در بازار سرمایه داشت.

شوک موقت گفتار ها

آنالیز عقبه تمامی حمایت هایی که تا به امروز از بازار سرمایه شده حکایت از آن دارد که هر کدام از این تدابیر به نوبه خود توانسته اند مدتی بر بازار و فعالان آن اثر بگذارند. اغلب آن ها هم اثری موقتی داشته اند. همان طور که در گزارش های پیشین به آن اشاره شد به نظر می آید آخرین برگ از تصمیمات بورسی که نخستین بار توسط سخنگوی شورای عالی بورس اعلام شد از همین جنس باشد.

آنالیز ها حکایت از آن دارد که کل مبلغ تزریق شده به بازار سهام که مقرر شده در طول هر فصل 3 درصد تا کف 15 درصدی سرمایه گذاری صندوق های سرمایه گذاری، از 10 هزار میلیارد تومان فراتر نمی رود. با این حال همین مبلغ اندک هم در همین بازار آشفته توانسته کورسوی امیدی را در دل فعالان بازار سرمایه ایجاد کند.

به جز این تصمیم گزینه دیگری که تا حدودی توانسته در روز های اخیر جلب توجه کند، طرح حمایت از سهامداران خرد بازار سرمایه با پرتفوی زیر 10 میلیون تومان است که به گفته مدیر نظارت بر بورس های بازار سرمایه حدود 5/ 4 میلیون نفر از افرادی را که از ابتدای امسال برای اولین بار اقدام به خرید سهام نموده اند، در بر می گیرد. این مساله نیز اگر چه در بین عقلای بازار به دلیل بدون ریسک کردن معاملات سهام و همچنین تامین منابع آن از وجوه صندوق سرمایه گذاری مشترک توسعه بازار سرمایه مخالفان بسیاری دارد، دست کم می تواند به کاهش فروش فروشندگان خرد در بازار سرمایه یاری کند.

البته همان طور که گفته شد چنین اقداماتی به تنهایی دلیلی برای فروکش کردن رکود در بازار سرمایه نخواهد بود. با این حال می تواند در کوتاه مدت و تا انتها امسال حداقل چند بار جریان داد و ستد ها را به نفع رشد قیمت ها در بازار سرمایه بهبود ببخشد.

بازار پررونق کامودیتی ها در دنیا

اما در بازار کالا های اساسی همچنان همه چیز به نفع بازار سرمایه است. بورس تهران که بیش از 60 درصد از ارزش خود را مدیون حضور نماد های کالامحور حاضر در این بازار است، در هفته های اخیر آنقدر درگیر حواشی قوانین ابلاغی و عدم اطمینان تزریق شده در پی همین ابلاغیه ها بوده که در امتداد ریزش خود کمتر روزی توانسته تاثیر بهبود اوضاع در بازار های دنیای را در خود نشان دهد. با این حال نباید فراموش کرد این اوضاع خوب هر چقدر هم که خود را در قیمت های جاری نشان ندهد تاثیر خود را بر مجامع بسیاری از نماد ها خواهد داشت.

احتمالا امروز بازار سرمایه در شرایطی معاملات خود را شروع می نماید که تاثیر بسته حمایتی 9/ 1 تریلیون دلاری تصویب شده در کنگره آمریکا بر بازار های دنیای مشهود خواهد شد. در ماه های اخیر عظیم شدن ترازنامه فدرال رزرو و حمایت های پولی بانک های مرکزی اروپایی و آسیایی توانسته تاثیر بسزایی بر بهبود شرایط بازار های دنیای داشته باشد.

اینکه تا چه حد ممکن است تاثیر مستقیم حمایت یاد شده را در بورس تهران ببینیم مساله روشنی نیست با این حال می توان امید داشت که در دو هفته پیش رو مجموع شوک های وارد شده به بورس و فرابورس مثبت عمل کند.